H EΡΗΜΩΣΗ ΤΗΣ ΙΣΤΟΡΙΚΗΣ ΠΕΛΛΑΝΑΣ ΚΑΙ ΤΩΝ ΜΝΗΜΕΙΩΝ ΤΗΣ.

 

Την παραμονή των εκλογών της 18ης Μαΐου 2014 αποφάσισε η Ε΄ΕΠΚΑ της Σπάρτης να ανοίξει τον αρχαιολογικό χώρο του Βασιλικού Μυκηναϊκού Νεκροταφείου της Πελλάνας. Μέχρι τότε στις οχλήσεις μας διατεινόταν ότι ο χώρος είναι αφύλακτος και επικίνδυνος για τους επισκέπτες, άρα πρέπει να είναι πάντα κλειστός. Η υποκρισία τους δεν έχει όρια ανοίγοντας τον χώρο πριν από τις εκλογές, μ' αυτό τον τρόπο μήπως ήθελαν να καλμάρουν και να παραπλανήσουν τους ψηφοφόρους; Κύριοι και κυρίες της κρατικής εξουσίας ο κόσμος πλέον δεν κοροϊδεύεται σας έχει πάρει χαμπάρι. Θλίψη και απογοήτευση μας περίμενε όταν επισκεφτήκαμε τα Ανάκτορα και τους Βασιλικούς Τάφους στην Πελλάνα. Δεν πιστεύαμε στα μάτια μας ότι μέσα σε λίγα χρόνια η αρχαιολογική υπηρεσία της Σπάρτης κατόρθωσε το ακατόρθωτο, δηλαδή να εξαθλιώσει και ουσιαστικά να καταστρέψει τα αρχαιολογικά μνημεία της Πελλάνας. Αναλογιζόμαστε δεν υπάρχει συνείδηση σ' αυτόν τον τόπο; Γιατί υπάρχουν όλοι αυτοί που στελεχώνουν τις υπηρεσίες και πληρώνονται για να "προστατεύουν" τα μνημεία του πολιτισμού μας;

Η Πρόεδρος του Πολιτιστικού Συλλόγου Πελλάνας "ΛΑΚΕΔΑΙΜΩΝ"

Ελένη Μιχαλοπούλου.

 
 

Πελλάνα.

22 Οκτωβρίου 2013.

Ο Πολιτιστικός Σύλλογος για την Προστασία της Αρχαίας και της Σύγχρονης Ιστορίας και της Πολιτιστικής 

Κληρονομιάς της Πελλάνας "Η ΛΑΚΕΔΑΙΜΩΝ" που υπήρξε υποστηρικτής του επιστημονικού και ερευνητικού - ανασκαφικού έργου του Εφόρου Αρχαιοτήτων Σπάρτης και Καθηγητή Θεόδωρου Γ.Σπυρόπουλου δημοσιεύει στην ιστοσελίδα του προκαταρκτικά ένα σύντομο δελτίο τύπου για τις συγκλονιστικές ανακαλύψεις του, στην Λακεδαίμονα, την Πελλάνα και την Σπάρτη. Ο τίτλος του τρίτομου συγγράμματός του είναι: "ΛΑΚΕΔΑΙΜΩΝ" και εκδίδεται από το ΙΝΣΤΙΤΟΥΤΟ ΤΟΥ ΒΙΒΛΙΟΥ Α. ΚΑΡΔΑΜΙΤΣΑ, Αθήνα 2013.

Ευχόμαστε καλή σταδιοδρομία στο νέο σύγγραμμα και αναμένουμε τις συμμετοχές των αναγνωστών στην διάδοση και την αξιολόγηση του σπουδαίου αυτού έργου.

Το Δ.Σ. του Συλλόγου.

                                                             Δελτίο Τύπου

Ανάμεσα στην Πελλάνα και στην Σπάρτη ιδρύθη μία Νησιωτική Κοινοπολιτεία στην Λιμνοθάλασσα, που συνδεόταν μέσω του Ευρώτα με τον Λακωνικό Κόλπο. Αυτό το νησιωτικό σύμπλεγμα υπήρξε η Λακεδαίμων από τις αρχές της 3ης χιλιετίας π.Χ.μέχρι το 1750 π.Χ. όταν κατεστράφη από την Κοσμική Θεομηνία.

       Ακολούθησε η Μυκηναϊκή περίοδος που είχε επίκεντρο τον λόφο Παλαιόκαστρο της Πελλάνας και απέβη το Ανακτορικό κέντρο της Μυκηναϊκής Λακωνίας, όπως πιστοποιείται από το Ανάκτορο, το Κυκλώπειο Τείχος, τους Βασιλικούς Θολωτούς Τάφους, την υπόγεια πηγή Πελλανίδα κ.ο.κ. Η Λακεδαίμων υπήρξε τώρα κέντρο του Μυκηναϊκού Κράτους και φιλοξένησε  το Ανάκτορο του Μενέλαου και της Ελένης.

Πολλές γεωφυσικές και γεωπολιτικές ιδιαιτερότητες, μνημειακά κατάλοιπα και αρχαιολογικά ευρήματα καθώς και αναφορές στην γραπτή παράδοση τόσο της Λακωνίας, όσο και της λοιπής Ελλάδος και πέραν αυτής, ωδήγησαν τον συγγραφέα να ταυτίσει σημεία και μνημεία του Λακωνικού βαθύπεδου της Λακεδαίμονος με την Πλατωνική Ατλαντίδα και να αναζητήσει πολλές επιβιώσεις της υλικής, πολιτειακής και πολιτισμικής κληρονομιάς της στην ιστορική Δωρική Σπάρτη.

      Η Νέα Δωρική Μητρόπολις ιδρύθη από τους Ηρακλείδες, που επέστρεψαν από την Δύση ως Λαοί της Θαλάσσης, για να διεκδικήσουν και να ανασυστήσουν την Ατλαντική Κληρονομιά των προγόνων τους, και από τους απελευθερωθέντες από την κατοχή των Αχαιών ομαίμους Δωριείς, που κατήλθαν από τον Ταΰγετο και τον Πάρνωνα στην μέση κοιλάδα του Ευρώτα ("Κάθοδος των Δωριέων").

      Η Σπάρτη ιδρύθηκε ως Νέα Ατλαντίς, εμεγαλούργησε και εδοξάσθη επειδή και για όσο χρόνο υιοθέτησε και κληρονόμησε τον Θεϊκό Πολιτισμό της Λακεδαίμονος, τους θεσμούς και την πολιτειακή οργάνωσή της.

Ο ΒΡΑΣΙΔΑΣ ΤΗΣ ΣΠΑΡΤΗΣ ΚΑΙ ΤΟ ΤΑΦΙΚΟ ΠΟΛΥΑΝΔΡΕΙΟ ΤΗΣ ΑΜΦΙΠΟΛΕΩΣ.

Ας μας επιτραπεί να διατυπώσουμε μια άποψη για τα συμβαίνοντα στην Αμφίπολη με αφετηρία την Σπάρτη, την οποίαν διακονήσαμε αρχαιολογικά για περισσότερο από είκοσι χρόνια. Γιατί πιστεύουμε ότι ο γρίφος του μνημείου, που ανασκάπτεται στην Αμφίπολη, μπορεί να βρεί την απάντησή του στη σχέση της πόλεως αυτής με τη Σπάρτη. Εννοούμε βέβαια τις αρχαίες πόλεις, τις οποίες συνέδεσε η μεγαλοφυία και η χρηστότητα ενός από τους σπουδαιότερους Έλληνες της Κλασσικής Αρχαιότητας. Πρόκειται για τον Στρατηγό Βρασίδα, τον γυιό του Τέλλιδος, η σταδιοδρομία του οποίου υπήρξε φωτεινό μετέωρο αλλά και διακριτή εξαίρεση στην πολιτική της Σπάρτης.Ως γνωστόν ο Βρασίδας ενήργησε στρατηγικό αντιπερισπασμό κατά των Αθηναίων, μετά την ήττα της Σπάρτης στην Σφακτηρία το 424 π.Χ. και με ταχύτατη πορεία προς την Θράκη με τους Νεοδαμώδεις, που απεκλήθησαν και Βρασίδειοι κατέλαβε την Αμφίπολη, σημαντικώτατη αποικία των Αθηναίων στον Στρυμόνα, κέντρο εμπορίου και διαχείρισης των χρυσοφόρων μεταλλευμάτων του Παγγαίου. Η Αθήνα αιφνιδιάσθη και διέταξε τον Θουκυδίδη, που ήταν στρατηγός και διέμεινε έκτοτε στα κτήματά του στην Σκαπτή Ύλη της Θράκης, να προλάβει την άλωση της Αμφιπόλεως. Αλλά ο Βρασίδας με την γνωστή ρητορική του δεινότητα, τα πανελλήνια αισθήματα και την επίκληση του φιλειρηνικού αισθήματος των Αμφιπολιτών τους έπεισε να ανοίξουν τις πύλες και να τον δεχτούν ως ελευθερωτή. Στην μάχη που ακολούθησε με το στρατό των Αθηναίων, του οποίου ηγείτο ο δημαγωγός Κλέων, έπεσαν στην μάχη και ο Κλέων και ο Βρασίδας. Η πόλις απένειμε εξαιρετικές τιμές στον νεκρό Στρατηγό από την Σπάρτη και τον αναγόρευσε ήρωα και ο ι κ ι σ τ ή της, δηλαδή του απένειμε την υψίστη τιμή, που εδίδετο στην Αρχαιότητα σε κάποιο πολίτη. Οι πεσόντες στην μάχη Σπαρτιάτες δηλαδή οι Βρασίδειοι, ετάφησαν ασφαλώς σε κάποιο επίσημο μνημείο, αν και υπάρχει αμφιβολία για τον ακριβή αριθμό των πεσόντων. Αν κρίνουμε από ανάλογες περιπτώσεις οι νεκροί ετάφησαν σε πολυάνδριον, δηλαδή σε κοινό τάφο και πάνω σ’ αυτόν υψώθηκε τύμβος, τον οποίον επέστεψαν με εικόνα Λέοντος, δείγμα και σύμβολο της ανδρείας των πεσόντων. 

Τέτοια υπήρξαν τα πολυάνδρια των Θεσπιών, της Χαιρώνειας κ.ο.κ., τα οποία επέστεφαν λέοντες, όπως εκείνος της Αμφιπόλεως. Καμμία άλλη προσωπικότητα δεν συνδέεται τόσο στενά με την αρχαία Αμφίπολη, όσο ο Βρασίδας και για κανέναν άλλον δεν θα ιδρύετο ένα περιφανές μνημείο, σαν αυτό που ανασκάπτεται τώρα στην Αμφίπολη, παρά μόνο για τον Βρασίδα και τους συμπολεμιστές του. Δεν θεωρείται πιθανόν να ανήγειραν ένα τεράστιο μνημείο στην Αμφίπολη για τον νεκρό της Ρωξάνης και του μικρού Αλεξάνδρου, για τον οποίον επιτέλους ο Ανδρόνικος πιστεύει ότι απετέθη δολοφονηθείς στην Μεγάλη Τούμπα της Βεργίνας.

 Αν έτσι έχουν τα πράγματα πρέπει να ανέβει κατά εκατό τουλάχιστον χρόνια και η χρονολόγηση του μεγάλου περιφερούς δακτυλίου, εξαιρετικής κατασκευής, και του τύμβου που τον καλύπτει στην Αμφίπολη Σερρών, αλλά αυτό απόκειται στους ανασκαφείς του μνημείου να το πιστοποιήσουν και υπόψη τους θέτουμε τις παραπάνω παρατηρήσεις μας. Με την χρονολόγηση αυτή θα συμβιβαζόταν και η τεχνοτροπία και η στάση του αγάλματος του Λέοντος της Αμφιπόλεως. 

           Η Σπάρτη ετίμησε τον Βρασίδα με ένα κενοτάφιο μεταξύ της Αγοράς και του Θεάτρου στην περιοχή που ευρίσκοντο επίσης και το κενοτάφιο του Λεωνίδα και ο τάφος του Παυσανία που ηγήθη των Ελλήνων στην Μάχη των Πλαταιών. Στους Ρωμαϊκούς Αυτοκρατορικούς χρόνους επιζούσαν ακόμη απόγονοι του Βρασίδα και ταυτίζονται με την γνωστή οικογένεια των Tib.Claudii Brasidae Pratolai, που υπήρξαν μεγάλοι αριστοκράτες, διακεκριμένοι ιερείς και μέλη της Συγκλήτου (Senatores), όπως αναφέρουν πολλές σωζόμενες επιγραφές. Αν το μνημείο της Αμφίπολης είναι για τον Βρασίδα και τους πεσόντες συμπολεμιστές του, τότε αποτελεί ένα μνημείο ενότητας των Ελλήνων και καταδίκης του πραγματικού εμφύλιου πολέμου, του Πελοποννησιακού πολέμου, που ώξυνε τα πάθη και προοιμίασε την παρακμή της Αρχαίας Ελλάδος.

Σπάρτη 31 Αυγούστου 2013

Θεόδωρος Γ. Σπυρόπουλος

Αρχαιολόγος.